संपत्ती निर्माण करण्यासाठी कर बचत योजना (ELSS)
संपत्ती निर्माण करण्यासाठी कर बचत योजना (ELSS)
म्युच्युअल फंडाच्या कर बचत योजनेत शेअर बाजारातील गुंतवणूक असल्यामुलेश या प्रकारच्या योजनेत गुंतवणूक करून संपत्ती निर्माण करणे शक्य होते.
एक प्रश्न वारंवार विचारला जातो कि अशी कोणती बचत योजना आहे कि ज्यातून निश्चितपणे जास्त उत्पन्न मिळवता येईल. उत्तर सोपे आहे कि तुम्ही नियमित मासिक/त्रैमासिक/वार्षिक तत्वावर गुंतवणूक करत राहून चक्रवाढीचा फायदा मिळवून तुमचे उदिष्ट साध्य करू शकता. तुमची जशी जोखीम स्वीकारण्याची तयारी असेल त्याप्रमाणे योग्य त्या साधनात गुंतवणूक करून तुम्ही हे साध्य करू शकता, मग तुम्ही जोखीम स्वीकारणारे आहात कि जोखीम तुम्हाला स्वीकारावयाची नाही यावर तुम्हाला मिळणारा परतावा अवलंबून असेल. ज्यांना अजिबात जोखीम स्वीकारावयाची नसेल त्यांना जे जोखीम स्वीकारण्यास तयार असतील त्यांच्या पेक्षा जास्त काळ गुंतवणूक करावी लागेल, व ज्यांची कॅल्क्युलेतेड जोखीम स्वीकारण्याची तयारी असेल ते कमी वेळात त्यांचे उदिष्ट साध्य करू शकतील एवढाच फरक आहे.
आता हीच गोष्ट स्पष्ट करून सांगण्यासाठी आम्ही पब्लिक पॉव्हीडंड फंड (PPF), बीएसई चा टोटल रिटर्न इंडेक्स व म्युच्युअल फंडाच्या कर बचतीच्या योजना या तीन गुंतवणूक योजना विचारात घेतल्या आहेत. आयकर कलम ८०-सी अंतर्गत गुंतवणुकीसाठी वार्षिक रु.१.५० लाख एवढी मर्यादा आहे म्हणून आम्ही असे गृहीत धरले आहे कि जर गेले २० वर्षे नियमितपणे दर वर्षी रु.१.५० लाख एवढी गुंतवणूक या तीन प्रकारात केली असती तर आज त्या गुंतवणुकीचे मूल्य काय असते म्हणजेच गेल्या २ दशकांचा विचार आम्ही येथे केला आहे. याचे कारण म्हणजे गेल्या दोन दशकात शेअर बाजार विविध प्रकारचा स्थित्यंतरातून गेलेला आहे ज्यामध्ये आहेत बाजारात झालेले प्रमुख चढ उतार, घोटाळे, जागतिक घटनांचे परिणाम व भारतातील घटनांचे परिणाम या सर्वाचा आर्थिक घडामोडीवर झालेला परिणाम विचारात घेतला आहे.
पहिला पर्याय अर्थात सुरक्षित गुंतवणूक पी पी एफ यात दिसते कि गेले २० वर्षे दर वर्षी जर रु.१.५० प्रमाणे एकूण रु.३० लाखाची गुंतवणूक या योजनते केली असती तर २० वर्षांनी, व्याज दरातील फरक होऊनही या गुंतवणुकीचे मूल्य असते रु.८२.१४ लाख म्हणजेच वार्षिक परतावा झाला ९.५९%
आता दुसरा पर्याय जर आपण सेन्सेक फंडात गेले २० वर्षे दर वर्षी जर रु.१.५० प्रमाणे एकूण रु.३० लाखाची गुंतवणूक या योजनते केली असती तर २० वर्षांनी, या गुंतवणुकीचे मूल्य असते रु.१ कोटी ४२ लाख म्हणजेच वार्षिक परतावा झाला १४.३८% या कालखंडात सेन्सेक्स २५३९ ते २७००० पर्यंत वाढला पण २००८ मध्ये तो २१००० पर्यंत वाढून नंतर तो ८००० पर्यंत आपटला होता परत तेथून उसळी घेऊन तो आता जवळपास २९००० झाला आहे.
आता तीसरा पर्याय जर आपण म्युच्युअल फंडाच्या कर बचतीच्या योजनेत गेले २० वर्षे दर वर्षी जर रु.१.५० प्रमाणे एकूण रु.३० लाखाची गुंतवणूक या योजनते केली असती तर २० वर्षांनी, या गुंतवणुकीचे मूल्य असते रु.२ कोटी ७२ लाख म्हणजेच वार्षिक परतावा झाला १९.८१% या कालखंडात सेन्सेक्स २५३९ ते २७००० पर्यंत वाढला पण २००८ मध्ये तो २१००० पर्यंत वाढून नंतर तो ८००० पर्यंत आपटला होता परत तेथून उसळी घेऊन तो आता जवळपास २९००० झाला आहे. जर तुम्ही वार्षिक १.५० गुंतवणूक दर महा रु.१२,५००/- प्रमाणेही करू शकता.
आता वरील तिन्ही उदाहरणे पाहिल्यानंतर तुमच्या लक्षात आलेच असेल कि म्युच्युअल फंडात नियमित दर महा गुंतवणूक करणे हे केव्हाही चांगलेच आहे दर महा नियमित गुंतवणूक केल्यामुळे सरासरी होते ज्यामुळे बाजार्तील चढ उतार हे आपल्या फायद्याचेच होतात.
- Published in Tax Savings
टॅक्स सेव्हिंग योजनेचे फायदेच फायदे
टॅक्स सेव्हिंग योजनेचे फायदेच फायदे
जर तुम्हाला आयकर कलम ८०-सी अंतर्गत, रु.१.५० लाखापर्यंत गुंतवणूक करुन करबचत करावयाची असेल, तर म्युच्युअल फंडाच्या करबचतीच्या योजनेत गुंतवणूक करावी. हे करणे अन्य सर्व आयकर कलम ८०-सी खालील गुंतवणूक पर्यायांपेक्षा खूपच फायदेशीर असते, ते कसे ते आता समजून घेऊया.
भारतीय करकायद्या अंतर्गत करबचतीसाठी अनेक गुंतवणूक पर्याय उपलब्ध आहेत. असे असुनही फारच थोडया व्यक्ती उपलब्ध असणा-या सर्व पर्यायांचा तुलनात्मक अभ्यास करुन त्यांच्या करबचतीसाठी करावयाच्या गुंतवणुकीचा निर्णय घेत असतात. ब-याचश्या व्यक्ती करबचतीसाठी कोणताही विचार न करता कोणत्यातरी दीर्घ मुदतीच्या साधनात पैसे गुंतवण्याऐवजी खरे म्हणजे अडकवत असतात.महागाईचा विचार केल्यास अशा साधनातून काहीच फायदा हाती लागत नाही. जेव्हा हे पैसे त्याच्या हातात परत मिळतात, तेव्हा त्यापैशांची खरेदीची क्षमता नगण्य झालेली असते.
उदा. जेव्हा तुम्ही करबचतीसाठी एखादी विमा योजना विकत घेता, तेव्हा त्यातील सर्वाधिक फायदा हा विमा एजंट कमिशनच्या स्वरुपात खाऊन टाकत असतो. तुम्हाला काय मिळते? तर अत्यल्प विमा संरक्षण. जर तुमचे काही बरे वाईट झाले, तर मिळणारी तुटपुंजी रक्कमतुमच्या वारसाची गरज भागवू शकणार नाही. तसेच मुदतपूर्तीनंतर मिळणारी तुटपुंजी रक्कम तुमची भविष्यातील आर्थिक गरजहि भागवू शकणार नाही. पारंपरिक विमा साधनातून मिळणारा परतावा हा, वार्षीक चक्रवाढीने ५% पेक्षा जास्त कधीच मिळत नाही. युलीपमध्ये पैसे गुंतवणे म्हणजे अधिक नुकसान करून घेण्यासारखे आहे.
जर तुम्ही बँकेच्या पांच वर्षाच्या ठेवीत गुंतवणूक करत असाल तर, एक तर तुमचे पैसे ५ वर्षे अडकून रहातात, व दुसरे म्हणजे जे काही व्याज ६% च्या दरम्याने मिळते तेही करपात्र असते. आणि उरलेल्या लाभातून महागाईचा दर वजा केल्यास खरे म्हणजे तुम्ही तुमचे पैसे सुरक्क्षित ठेवण्यासाठी, मिळणा-या अतिरिक्त फायद्यावर पाणी सोडत असता. अत्यंत थोड्या व्यक्ती कर बचतीसाठी म्युच्युअल फंडाच्या इक्वीटी लिंक सेव्हिंग स्किमचा, गुंतवणुकीसाठी विचार करतात.
हे असे का घडते? सर्वसाधारणपणे याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे करबचत व गुंतवणूक याबाबत असणारा गोंधळ किंवा अज्ञान किंवा दुर्लक्ष करणे हेच आहे. सर्वसामान्य गुंतवणुकदार याबाबतचा निर्णय उशीरा म्हणजे अगदी मार्च महिना संपत आला की घेतो ते सुध्दा, जर त्याच्या कर सल्लागाराने सांगितले तर. किंवा एखादा एजंट त्याच्या हे गळी उतरवतो की “बाबारे, आता वर्ष अखेर आलेली आहे तेव्हा मी सांगतो त्याच साधनात (बहुतांशी विमा योजना) तू आता गुंतव”. तेव्हा तो याबाबतचा निर्णय घेतो. म्हणजेच आपण कोणत्यातरी कर बचतीच्या साधनात गुंतवणूक करुन मोकळे होतो व जेव्हा केव्हा पैसे परत मिळण्याची वेळ येते तेव्हा लक्षात येते की आपण फक्त कर बचतच केली बाकी हाती उरले एक मोठे शून्य.
हा परिणाम असतो कर व गुंतवणूक यातील वैचारिक गोंधळाचा. त्यामुळे होत काय, की विचारपूर्वक निर्णय न घेतल्यामुळे तो हमखास चुकीचा घेतला जातो. जेव्हा आपण कर बचतीसाठी किंवा अन्य कोणत्याही उद्दिष्टांसाठी गुंतवणूक करतो तेव्हा त्या साधनाची आपण परिपुर्ण माहीती करुन घेतली पाहिजे.
यासाठी आपण गुंतवणूक कशासाठी करणार आहोत? त्याचे प्रमुख कारण काय? यातून मिळणारा फायदा किती? मिळणारा फायदा करपात्र आहे की करमुक्त आहे? पैसे किती काळ अडकून रहाणार आहेत? गुंतवणुकीसाठी किती पर्याय उपलब्ध आहेत? व यातील मला कोणता पर्याय योग्य आहे? जर एजंट मार्फत गुंतवणूक करणार असाल तर त्याला किती कमिशन मिळते? ते कमिशन वाजवी आहे का? जाणारे कमिशन तुमच्या गुंतवणुकीची रक्कम कमी करते काय? ही सर्व माहिती विचारपूर्वक मिळवून, लागल्यास त्यासाठी यातील खरोखर जाणकार असणा-या व्यक्तीची मदत घेऊन जर तुम्ही गुंतवणुकीचा निर्णय घेतलात तर तुमच्यावर पश्चातापाची वेळच येणार नाही.
त्याचप्रमाणे करबचतीचा व गुंतवणुकीच्या निर्णयाची चाल ढकल करु नका. वर्षाच्या सुरुवातीलाच तुम्हाला खरं म्हणजे माहीत असते की या वर्षी माझे एकूण उत्पन्न किती होणार आहे व यावर किती कर देय होणार आहे? जर आवश्यक असेल तर कर बचतीसाठी किती गुंतवणूक केली पाहीजे याचे नियोजन वर्षारंभीच करुन, तुम्ही तुमच्या गुंतवणुकीचा निर्णय करु शकता.
म्युच्युअल फंडाच्या इक्वीटी लिंक सेव्हिंग स्किम हा अतिशय उत्तम पर्याय करबचतीसाठी आहेच पण गुंतवणूक करण्यासाठी सुध्दा आहे.जर तुम्ही या योजनांचा पुर्वेतिहास पाहीला तर या योजनेत एसआयपीव्दारे गुंतवणूक करणे हे नेहमीच फायदेशीर ठरलेले आहे. यातील प्रमुख फायदे म्हणजे लॉक-इन पिरिअड फक्त ३ वर्षे असतो. पहिली तीन वर्षे सलग गुंतवणूक करुन, त्यातूनच नंतर पैसे काढून पुनर्गुंतवणुकीचाही फायदा घेता येतो. गुंतवणूक करताना कोणतेही चार्जेस वजा होत नाहीत. त्यामुळे संपूर्ण रक्कम गुंतवली जाते. शेअर बाजारातील चढ उतार हे जोखीम न समजता संधीच समजली पाहीजे. चढ उतार आहेत म्हणूनच जास्त उत्पन्न मिळते. गेल्या २० वर्षातअशा योजनांनी वार्षिक सरासरी २०% चक्रवाढ पध्दतीने परतावा दिलेला आहे. हा परतावा पूर्णपणे करमुक्त असतो. निवृत्तीपर्यंत नियमितपणे या योजनेत (ग्रोथ ऑप्शनमध्ये) गुंतवणूक करत राहून, नंतर डिव्हिडंड पेआऊटचा पर्याय स्विकारुन, कायम स्वरुपी वार्षिक/मासिक कर मुक्त आकर्षक परतावाही मिळवू शकता. या योजनेतून मिळणारा डिव्हिंडंड वार्षिक सरासरी १२% किंवा अधिक मिळत असतो.यातील काही योजनांमध्ये ज्यानी २० वर्षापूर्वी गुंतवणूक केली आहे, त्याना गेले ७ ते ८ वर्षे दरवर्षी वार्षीक सरासरी ७०% या दराने लाभांश मिळत असून मुद्दलातही जवळपास ७ ते ८ पट वाढ झालेली आहे. गरज आहे ती चांगल्या योजनेची काळजीपूर्वक निवड करुन, त्या योजनेत नियमितपणे दरमहिना एसआयपी माध्यमातून दीर्घ काळासाठी विश्वासपूर्वक गुंतवणूक करत रहाण्याची.
तुम्ही निवडत असलेले गुंतवणुकीचे साधन हे प्रथम योग्य गुंतवणूक साधनच असले पाहिजे. म्हणजेच करबचतीच्या लाभाचा पर्याय नसला तरी गुंतवणूक करावी असे ते प्रभावी साधन असले पाहीजे. नंतर त्यात जर कर बचतीच्या लाभाचाही समावेश असेल तर तो दुग्ध-शर्करा योग समजला पाहीजे. आणि हे सर्वच म्युच्युअल फंडाच्या इक्वीटी लिंक सेव्हिंग स्किम ला लागू पडत असते.
म्हणूनच प्रत्येक करदात्याने आयकर कलम ८०-सी अंतर्गत करबचतीसाठी म्युच्युअल फंडाच्या इक्वीटी लिंक सेव्हिंग स्किम योजनांचा वापर केला पाहीजे. सोबतच टर्म इन्शुरन्सव्दारे जास्तीत जास्त जेवढे विमा संरक्षण मिळू शकत असेल तेवढे अवश्य घ्यावे. २८ वर्षाच्या व्यक्तीला मासिक साधारण रु.५०० ते ६०० म्हणजे दिवसाला २० रु. पेक्षाही कमी (२० रुपयात आजकाल एक कप चहाही मिळत नाही) भरुन एक कोटी रुपयाचे विमा संरक्षण मिळते. यासोबत थोडा जास्त हप्ता भरुन तुम्हाला जास्तिचे अपघात विमा संरक्षण, कायम स्वरुपी अंपगत्व संरक्षण इ. घेता येते. तसेच हा टर्म इन्शुरन्स नवरा व बायको या दोघांच्या नांवे संयुक्त घेता येतो, ज्यात एकाचा मृत्यु झाल्यास त्याच्या विम्याची रक्कम मिळून उरलेल्या जोडिदाराचे विमा संरक्षणही पुढे चालू राहू शकते. परत टर्म इन्शुरन्सचा हप्ताही कलम ८०-सी अंतर्गत वजावटीस पात्र असतो.
- Published in Tax Savings
ELSS: करबचत योजना
ELSS: म्युचुअल फंडाची करबचत योजना
ELSS: म्युचुअल फंडाची करबचत योजना. गुंतवणूक करा – करबचतीचा लाभ घ्या – दीर्घ मुदतीत संपत्तीसुद्धा निर्माण करा.
इन्कमटॅक्स हा जणू काही तुमच्या खिशाला कात्री लावण्याचे काम करत असतो. परंतु जर का आपण विचार केला तर लक्षात येईल कि प्रामाणिकपणे करभरणा केल्याने आपण आपल्या देशाच्या प्रगतीत आपला हातभार लावत असतो. काही व्यक्ती आनंदाने आपले कर्तव्य समजून करभरणा करत असतात तर काहीजण नाखुशीने करभरणा करत असतात.
अनेक व्यक्ती करबचत करण्यासाठी वेगवेगळ्या गुंतवणूक साधनात त्याचे फायदे तोटे समजून न घेतासुद्धा कोणाच्या तरी सांगण्यावरून गुंतवणूक करत असतात. जर का तुम्हाला हे समजले कि करबचतीसाठी गुंतवणूक केल्यावर त्या गुंतवणुकीतून तुम्हाला संपत्तीसुद्धा निर्माण करता येते, तर तुम्हाला याबाबत समजून घ्यावयाला निश्चितच आवडेल, नाही का?
ELSS हे माध्यम कर बचतीसाठी सर्वात जास्त फायदेशीर का आहे ते आपण खालील टेबल मध्ये पाहू शकता
गुंतवणुकीचे साधन | PPF | 5 Years Bank FD | Life Insurance | ULIP | NSC | NPS | ELSS |
परताव्याचा सरासरी वार्षिक चक्रवाढ दर | 8% | 7.5% | 4% | Market LinkedApprox 9% | 7-8% | Market LinkedApprox 10% | Market LinkedApprox 13-15% |
लॉक इन कालावधी वर्षे | 15 Years | 5 Years | 15 to 20 Years | 5 to 20 Years | 5 Years | Till Retirement | 3 Years |
होय Equity Linked Savings Schemes (ELSS)- अर्थात म्युचुअल फंडाच्या करबचतीच्या योजना या तुमच्या देय आयकरात बचत तर करू शकतीलच वरती यातून उत्तम प्रकारचा नफा मिळून दीर्घ मुदतीत संपत्तीसुद्धा निर्माण करता येईल. ELSS हि एक म्युचुअल फंडाची वैविध्यपूर्ण (Diversified) योजना असते, या योजनेतील ८०% ते १००% रक्कम हि बाजारातील कालानुसार शेअरबाजारात गुंतवली जाते.
ELSS फंडात केलेली रु.१,५०,०००/- पर्यंतची गुंतवणूक हि व्यक्तीच्या एकूण करपात्र उत्पन्नातून आयकर कायदा १९६१ नुसार आयकर कलम ८०-सी अंतर्गत वजावटीला पात्र असते. हि वजावट व्यक्ती किंवा एचयुएफ या प्रकारातील करदात्यांना मिळू शकते.
ELSS फंडाच्या सर्वच योजनेत केलेला गुंतवणूकीला ३ वर्षांचा लॉक-इन कालावधी असतो, जो अन्य कोणत्याही करबचतीच्या योजनेपेक्षा सर्वात कमी असतो. शिवाय या गुंतवणुकीतून मिळणारा नफा हा दीर्घ मुदतीच्या भांडवली नफ्याच्या कर आकारणीस पात्र असतो ज्यामुळे सर्वात कमी कर दायित्वचा लाभसुद्धा मिळतो. जर तुम्ही एसआयपीच्या माध्यमातून ELSS योजनेत गुंतवणूक केलीत तर प्रत्येक हप्त्याला ३ वर्षांचा लॉक-इन कालावधी लागू होतो. ३ वर्षानंतर जर तुम्हाला पैशांची आवश्यकता असेल तर तुम्ही तुमची युनिट विकून पैसे काढू शकता.
शेअरबाजारात केलेल्या गुंतवणुकीतून दीर्घमुदतीत गुंतवणुकीवर इतर साऱ्या गुंतवणूक साधनापेक्षा जास्त फायदा मिळालेला आहे. उदाहरणार्थ जर करबचतीच्या उद्देशाने जर तुम्ही बँक मुदत ठेवीत उन्त्वणूक केलीत तर त्यावर ७% ते ७.५% दराने व्याज मिळते व अशा गुंतवणुकीला ५ वर्षांचा लॉक-इन कालावधी लागू असतो. याशिवाय बँक मुदत ठेवींवरील व्याज हे करपात्र उत्पन्न गणले जात असल्यामुळे तुमच्या उत्पन्नाच्या मर्यादेनुसार तुम्हाला या व्याजावर आयकर भरावा लागतो. याउलट ELSS फंडाच्या योजनेत केलेला गुंतवणूकीवर तुमचे उत्पन्न कितीही असले होणाऱ्या फायद्यावर जास्तीतजास्त फक्त १०% दराने कर लागू शकतो, तो सुद्धा जर तुमचा होणारा फायदा रु.एक लाखांपेक्षा जास्त असेल तरच. ELSS योजनेतून रु.एक लाखांपर्यंतचा होणारा फायदा हा करमुक्त असतो. CRISIL – AMFI ELSS Fund Performance index नुसार २९/१२/२०१७ अखेर संपलेल्या मागील ३ वर्षात ELSS योजनेतून वार्षिक सरासरी १३.१% चक्रवाढ दराने परतावा मिळालेला आहे. आणि हाच परतावा जर मागील २२ वर्षांचा पहिला तर तो वार्षिक सरासरी २२% चक्रवाढ दराने किंवा अधिक मिळालेला आहे.
उदाहरण सांगावयाचे झाले तर जर श्री.राम याने करबचतीसाठी वर्ष २००१ ते २०१८ या कालावधीत दरवर्षी रु.१,५०,०००/- पीपीएफ मध्ये गुंतवणूक केली असती तर त्याची गुंतवणूक झाली असती रु.२७ लाख ज्याचे व्याजासह मूल्य झाले रु.४९,५१,९०४/- याच कालखंडात श्री.कृष्णाने मात्र म्युचुअल फंडाच्या ELSS योजनेत तेवढीच गुंतवणूक केली रु.२७,००,०००/- त्याचे २१ फेब्रुवारी २०१८ रोजी फायद्यासह गुंतवणूक मूल्य झाले रु.१,१६,३२,०७४/- म्हणजेच रु.६६,८०,१७० जास्त किंवा २.३४ पट जास्त.
म्हणून करबचत करत असतानाच अधिकचा फायदा मिळावा यासाठी म्युचुअल फंडाच्या ELSS योजनेत गुंतवणूक कारणे केव्हाही शहाणपणाचे असते, मात्र म्युचुअल फंडाच्या ELSS योजनेत शेअरबाजाराची जोखीम असल्यामुळे आपल्या गुंतवणुकीचे उदिष्ट हे पीपीएफ प्रमाणेच दीर्घ मुदतीचेच असावे, जे शक्यतो १५ ते २० वर्षांचे असावे.
- Published in Tax Savings